giriiş
Diller arası fikir, kültür ve bilgi alışverişi çeviri becerisiyle mümkün olur. İngilizceden Türkçeye çeviri süreci karmaşıktır, engeller ve fırsatlarla doludur. Bu yazımızda “çevirce” terimine özellikle dikkat ederek İngilizce’den Türkçe’ye çeviri alanını inceleyeceğiz.
İngilizceyi Türkçeye çevirmek
İngilizce ve Türkçe, iki farklı dil ailesinin üyeleri olarak çevirmenlere heyecan verici ama zorlu bir ortam sağlar. Kökeni Germen olan İngilizce, deyimler, ödünç alınan terimler ve karmaşık cümle kalıplarıyla dolu geniş bir kelime dağarcığına sahiptir. Türkçe ise kendine özgü bir gramer sistemine sahip ve eklemeli bir dildir.
“Çevirce” – Anlamlı Bir Anahtar Kelime
Çeviride anahtar bir terim olan “çevirce”, sözcüklerin bir dilden diğerine çevrilmesinden çok daha fazlasını ifade eder. “Çevirce” yaratıcı bir araç olarak çevirinin özünü yakalıyor. İngilizce bir eserin ruhunu, üslubunu ve kültürel birikimini koruyarak Türkçeye çevirebilme yeteneğini ifade eder.
İngilizce-Türkçe Çeviride Zorluklar
Deyimsel İfadeler: İngilizce ifadeleri çok iyi bilindiklerinden tam anlamıyla tercüme etmek zor olabilir. Çevirmenlerin aynı incelik ve anlamı yansıtan benzer Türkçe ifadeleri bulmaları gerekir.
Kültürel İncelikler: Çevirmenler, Türkçe ve İngilizce konuşan izleyiciler arasındaki kültürel ayrımlarla uğraşmak zorundadır. Bir kültürde kabul edilebilir veya komik olan bir şey başka bir kültürde olmayabilir.
Cümle yapısı: Türkçe özne-nesne-fiil yapısını kullanırken, İngilizce özne-fiil-nesne yapısını kullanır. Türkçede tutarlılık ve anlaşılırlığın sağlanması için çevirmenlerin cümlelerini yeniden düzenlemeleri gerekmektedir.
Diğer Dillerden Alınan Kelimeler: İngilizce’de diğer dillerden çok sayıda kelime kullanılmaktadır. Çevirmenlerin bu kelimeleri çevirmek veya Türkçeye çevirmek arasında seçim yapması gerekiyor.
Bağlamsal Anlama: Çevirmenin kaynak materyalin inceliklerini ve bağlamını anlayabilmesi çok önemlidir. Tek bir cümle duruma göre birçok anlam taşıyabilir.
- Dil Farkları: İngilizce ve Türkçe, farklı dil ailelerine aittir ve dilbilgisi yapısı, kelime dağarcığı ve sözcük sırası gibi birçok açıdan farklıdır. Bu dil farkları doğru bir çeviri yapmayı zorlaştırabilir.
- İdil Dili ve Konuşma Dili Farkı: İngilizce, daha çok İngilizce konuşulan ülkelerdeki resmi yazılı dil olarak kullanılırken, Türkçe hem resmi dil hem de günlük konuşma dili olarak yaygın olarak kullanılır. Bu nedenle çeviri yaparken hangi dil seviyesinin hedeflendiğini bilmek önemlidir.
- Kültürel ve Toplumsal Farklar: İngilizce ve Türkçe konuşulan toplumların kültürleri ve toplumsal normları farklıdır. Bu, bazı ifadelerin veya konseptlerin çevirisini zorlaştırabilir.
- Mecazlar ve Deyimler: Her iki dil de mecazlar ve deyimlerle doludur. Bu ifadelerin tam olarak çevirisi zor olabilir ve bazen bu tür ifadelerin doğru anlamı korunamayabilir.
- Teknik Terimler: Belirli bir uzmanlık alanına ait metinlerde teknik terimler bulunabilir. Bu terimlerin doğru bir şekilde çevirilmesi uzmanlık gerektirebilir.
- Anlam Kaybı: Bazı kelimeler veya ifadeler, dil farkları nedeniyle tam olarak çevrilemez ve anlam kaybı yaşanabilir.
- Hız ve Baskı: Sözlü çeviri durumlarında, hızlı tepki verme ve anında çeviri yapma baskısı altında olabilirsiniz.
Bu zorlukların üstesinden gelmek için, iki dili iyi anlamak, dilbilgisine hakim olmak ve sürekli olarak pratik yapmak önemlidir. Ayrıca, kültürel farkları ve dil kullanımını da anlamak ve dikkate almak çeviri kalitesini artırabilir. İyi bir çeviri, kaynak metni mümkün olduğunca doğru ve anlamlı bir şekilde hedef dile aktarmayı amaçlar.
Çevirmenin Rolü
İngilizce ve Türkçe arasındaki dilsel ve kültürel uçurumun kapatılmasında “çevirmen” olarak da bilinen usta bir tercüman şarttır. Çevrilen içeriğin okuyucularının veya dinleyicilerinin, sanki kendi ana dillerinde yazılmış veya konuşulmuş gibi onunla etkileşime girebilmelerini sağlamak için kültür elçileri olarak hareket ederler.
Çevirce sanatı şunları içerir:
Mesajın Korunması: Çevirinin temel amacı, kaynak metni tüm duygularını ve anlamını koruyarak doğru bir şekilde tercüme etmektir.
Üslubun Korunması: Türkçe metnin doğal görünmesini sağlamak için çevirmenlerin orijinal eserin tonunu ve üslubunu taklit etmesi gerekir.
Hedef Kitleye Uyum Sağlama: Bir çevirmen, ulaşmaya çalıştığı hedef kitleye bağlı olarak edebi, teknik veya resmi olmayan bir tarz gibi çeşitli stratejiler arasından seçim yapabilir.
Ayakta Kalmak: Dil sürekli geliştiğinden, yetenekli bir çevirmen her iki dildeki gelişmeleri de takip eder.
Çözüm
İngilizce’den Türkçe’ye çeviri yapmanın büyüleyici yolculuğu, her iki dili de iyice kavramayı, aynı zamanda kültürel tuhaflıkları ve “çevirce” kullanma becerisini gerektirir. Uzman bir çevirmen, kaynak materyalin ruhunu ve kültürel bağlamını korur, iki farklı dünya arasında köprü görevi görür. Sadece kelimeleri tercüme etmekten daha fazlasını yaparlar. Dünya birbirine daha fazla bağlandıkça, dünya çapında uyum ve anlayışı teşvik ederken çevirinin ve çevirce sanatının önemi de artıyor.